Tại sao sau phẫu thuật tuyến giáp cần bổ sung hormon và Canxi

Tại sao sau phẫu thuật tuyến giáp, bệnh nhân thường được kê sử dụng hormon tuyến giáp tổng hợp và Canxi? Không những thế còn cần sử dụng đều đặn, hàng ngày và kéo dài thậm chí suốt đời? Cùng DSV tìm hiểu qua bài viết sau đây.

1. Những trường hợp cần phẫu thuật cắt tuyến giáp

Tuyến giáp là cơ quản sản sinh hormon quan trọng điều tiết quá trình trao đổi chất, chuyển hóa năng lượng của cơ thể. Tuy nhiên, có rất nhiều nguyên nhân khiến chức năng hoạt động tuyến giáp trở nên rối loạn cần đưa ra chỉ định phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp. Tùy vào mức độ ảnh hưởng, bác sĩ có thể đưa ra 2 lựa chọn: Cắt 1 phần tuyến giáp hoặc cắt toàn bộ tuyến giáp.

Những trường hợp cần phẫu thuật cắt tuyến giáp: 

• Ung thư tuyến giáp: nguyên nhân phổ biến nhất được chỉ định cắt tuyến giáp
• Phì đại tuyến giáp (Bướu cổ): gây khó thở, khó nuốt
• Tuyến giáp hoạt động quá mức (Cường giáp)

2. Tại sao sau phẫu thuật tuyến giáp cần bổ sung hormon

2.1. Tại sao cần bổ sung hormon tuyến giáp sau phẫu thuật?

Như đã đề cập ở trên, phẫu thuật tuyến giáp có 2 lựa chọn: Cắt 1 phần hoặc cắt toàn phần. Nếu bệnh nhân được chỉ định cắt toàn phần, toàn bộ khả năng tổng hợp hormon của tuyến giáp bị mất đi. Cơ thể không thể tiến hành trao đổi chất. Lúc này biện pháp duy nhất là bổ sung hormon tuyến giáp tổng hợp cả đời thay thế toàn bộ hormon tự nhiên của cơ thể.

Nhưng nếu chỉ cắt 1 phần tuyến giáp, phần tuyến giáp còn lại vẫn có khả năng đảm nhận sản sinh hormon tự nhiên. Để biết được chính xác bệnh nhân có cần bổ sung hormon tuyến giáp tổng hợp hay không, cần định lượng nồng độ hormon trong máu. Nếu nồng độ hormon tự nhiên giảm so với tiêu chuẩn, cần bổ sung đồng thời hormon tổng hợp. Nếu nồng độ hormon tự nhiên đảm bảo theo tiêu chuẩn, bệnh nhân sau phẫu thuật tuyến giáp sẽ không cần bổ sung hormon. Tuy nhiên, sau 4-6 tháng vẫn cần đi kiểm tra để xem xét khả năng sinh hormon của phần còn lại.

2.2. Biểu hiện nếu bạn thiếu hormon tuyến giáp: 

• Da khô
• Mệt mỏi
• Giảm chuyển hóa
• Giảm năng lượng, lúc nào trông cũng nhược sắc

Nếu bạn xuất hiện những triệu chứng trên sau phẫu thuật tuyến giáp, cần thông báo về cho bác sĩ để điều chỉnh hàm lượng hormon tuyến giáp bổ sung.

2.3. Các loại Hormon tuyến giáp tổng hợp hiện nay: 

• Levothyroxine (Levothyrox, Berlthyrox, …) – Có cấu trúc tương đồng với hormon T4 (thyroxin): bổ sung liều từ 50 -200 mcg/ ngày
• Liothyronin có cấu trúc tương đồng với Triodothyronin (T3)

3. Tại sao sau phẫu thuật tuyến giáp cần bổ sung Canxi

3.1. Tại sao cần bổ sung Canxi sau phẫu thuật tuyến giáp

Rủi ro tiềm tàng khi phẫu thuật tuyến giáp liên quan trực tiếp đến tuyến cận giáp. Tuyến cận giáp là 4 tuyến nhỏ hình hạt đỗ nằm ngay sau tuyến giáp. Tuyến cận giáp có màu sắc khá tương đồng màu sắc của tuyến giáp. Khi phẫu thuật cắt 1 phần hay toàn bộ tuyến giáp, rất có thể làm tổn thương, hoặc đồng thời cắt luôn cả tuyến cận giáp.

Trong đó, tuyến cận giáp đảm nhận vai trò tiết hormon PTH (Parathyroid Hormon), hormon điều hòa nồng độ Canxi và Phosphat trong máu. Nếu hormon PTH giảm hoặc không được bài tiết, nồng độ Canxi máu giảm mạnh đột ngột có thể gây nên hậu quả: co cứng cơ, tay chân co quắp, rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp, nếu không kiểm soát có thể co giật, hôn mê hoặc tử vong.

Để hạn chế nguy cơ hạ canxi huyết với bệnh nhân sau phẫu thuật tuyến giáp, bổ sung Canxi là một lựa chọn cần thiết được chỉ định. Để biết được chính xác hàm lượng canxi cần bổ sung, cần định lượng nồng độ canxi huyết, đánh giá nguy cơ và nhu cầu thực của từng bệnh nhân.

Với một người bình thường trưởng thành, nhu cầu canxi mỗi ngày lên tới 1000 mg/ ngày đến từ thức ăn, sữa, các loại hạt, thực phẩm bổ sung.

4. Bệnh nhân sau phẫu thuật cắt tuyến giáp cần ăn gì, kiêng gì?

• Thực phẩm mềm, dễ nhai, dễ nuốt trong 6-8 tuần
• Kiểm soát thực phẩm giàu iod (theo chỉ định của bác sĩ – Có thể ngưng toàn bộ thực phẩm giàu iod như muối iod, hạn chế ăn quá nhiều hải sản có nguồn iod cao).
• Bổ sung đa dạng thực phẩm, không thiên lệch về nhóm nào
• Bổ sung thực phẩm giàu kẽm để thúc đẩy phục hồi
• Bổ sung thực phẩm giàu canxi. (trứng, sữa)

Tài liệu tham khảo: MayoClinic – Thyroidectomy