Dược sĩ Việt

Mẹo chữa chóng mặt, buồn nôn do say xe

DS Hồng Nhung — Tue, 22 Jul 2025 09:47:49 +0000

Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn khi đi xe? Khám phá ngay các mẹo trị say xe hiệu quả, đơn giản giúp bạn thoải mái trên mọi hành trình.

1. Tại sao khi đi xe lại bị chóng mặt, buồn nôn

Say tàu xe là một phản ứng sinh lý phổ biến với chuyển động thực hoặc ảo.

Say tàu xe là sự “nhầm lẫn” các tín hiệu chuyển động gửi đến não bộ từ tai, mắt, cơ bắp,… gây ra sự xung đột.

Hệ thống tiền đình (Tai trong): Giúp giữ thăng bằng cho cơ thể, cảm nhận tín hiệu chuyển động của xe gửi đến não rằng cơ thể đang chuyển động. Các chất dẫn truyền thần kinh trong tiền đình thể đóng vai trò trong sự phát triển của say xe, bao gồm histamine, serotonin, acetylcholine và dopamine.

Hệ thống thị giác (mắt): Nếu mắt nhìn vào cảnh vật chuyển động, mắt sẽ gửi tín hiệu cơ thể đang chuyển động lên não. Nhưng, nếu chỉ tập trung vào vật thể cố định (điện thoại, sách, ghế phía trước,…) thì mắt sẽ gửi tín hiệu cơ thể đang đứng đứng yên.
Hệ thống cảm giác của cơ thể: Khi ngồi yên trên ghế, các cơ, khớp lại cảm nhận được cơ thể ở trạng thái tương đối tĩnh.

Vì thế, não bộ không thể xử lý tất cả thông tin này, gây ra cảm giác chóng mặt, buồn nôn.

Bên cạnh đó, mùi xe, mùi xăng, dầu, làm tăng cảm giác buồn nôn.

Tài liệu tham khảo

Nutritional and Behavioral Countermeasures as Medication Approaches to Relieve Motion Sickness: A Comprehensive Review

2. Ai thường bị say tàu xe?

Tùy thuộc vào sự nhạy cảm của cơ thể nên mức độ say tàu xe của mỗi người khác nhau.

Dựa vào nghiên cứu trước đó cho thấy:

Tình trạng say tàu xe xảy ra thường xuyên hơn ở nữ giới so với nam giới
Phổ biến hơn ở trẻ em từ 2 tuổi đến 12 tuổi so với người lớn;
Tình trạng này hiếm gặp ở trẻ sơ sinh < 2 tuổi.

Tài liệu tham khảo

Genetic variants associated with motion sickness point to roles for inner ear development, neurological processes and glucose homeostasis

3. Mẹo chữa chóng mặt, buồn nôn do say xe

1. Ngủ đủ giấc

Giấc ngủ ngon sẽ khiến đầu óc tỉnh táo, sảng khoái và cơ thể khỏe mạnh. Khi thiếu ngủ, não bộ sẽ mệt mỏi, trì trệ, bạn sẽ dễ say xe hơn.

2. Ăn uống hợp lý

Ăn nhẹ nhàng dễ tiêu hóa. Tránh ăn quá nó hoặc để bụng đói.

Thức ăn nặng mùi, nhiều dầu mỡ sẽ khiến dạ dày bị kích thích, tăng cảm giác buồn nôn.

Tránh đồ uống có gas, cồn: Những đồ uống này làm đầy hơi, khó tiêu, làm tệ hơn tình trạng xay xe.

3. Sử dụng gừng tươi, kẹo gừng, vỏ quýt/cam

Gừng, vỏ quýt/cam là những tinh dầu tự nhiên, có mùi thơm nhẹ nhàng. Mùi thơm này có thể át mùi xe và kích thích hệ thần kinh. Vì vậy, bạn cảm thấy thoải mái hơn, giảm triệu chứng say xe.

4. Chọn vị trí ngồi phù hợp, ngắm cảnh vật xung quanh

Chọn vị trí ngồi gần cửa sổ, thoáng mát, dễ nhìn ra cửa sổ hoặc cùng hướng với chiều xe chạy, nhìn ra cảnh vật bên ngoài xa. Những điều này khiến bạn có cảm giác thoải mái hơn trong chuyến đi.

5. Tránh nhìn vào điện thoại, đọc sách báo

Đọc sách, lướt điện thoại cần sự tập trung cao, mắt sẽ cảm nhận bạn đang đứng yên khiến não xử lý thêm nhiều thông tin, gây rối loạn.

6. Không ngồi gần những người say xe

Khi ngồi cạnh người bị say xe bạn sẽ có cảm giác sợ hãi và có thể say xe nhiều hơn.

7. Nhắm mắt và ngủ một giấc

Nếu buồn ngủ bạn có thể tranh thủ ngủ một giấc như vậy sẽ tránh được cơn say xe hiệu quả. Tuy nhiên, nếu đi một mình bạn nên hẹn đồng hồ báo thức hoặc nhờ người khác gọi để không bị ngủ quên.

XEM THÊM:

Inatos

Tại sao bạn thường xuyên “chóng mặt”?

Tại sao bạn dễ say tàu xe ? Tổng quan thuốc chống say xe !

ngocquy — Thu, 29 Jun 2023 03:57:26 +0000

Say tàu xe (motion sickness) là danh từ chỉ cảm giác hoa mắt, chóng mặt, lâng lâng và buồn nôn mỗi khi chúng ta di chuyển trên ô tô, máy bay, tàu hỏa hay các phương tiện công cộng khác. Vậy tại sao lại say tàu xe và nhóm thuốc nào sẽ giúp chống say tàu xe l

NỘI DUNG BÀI VIẾT

1. Tiền đình kém là gì? Tại sao tiền đình kém dễ say tàu xe:

Khi bạn đang trong một vật thể chuyển động lặp đi lặp lại liên tục như: đu quay, dập dềnh khi xe đi vào ổ gà, xe dừng đỗ vào bến và lại khởi hành liên tục, tàu thuyền dập dềnh lên xuống khi gặp sóng, lúc này bạn sẽ dễ gặp tình trạng say xe – Hay tổng quát hơn là: Say do chuyển động (Motion Sickness).

Căn nguyên của say tàu xe

Trong các cử động lặp đi lặp lại liên tục này, tín hiệu từ mắt và tai trong gửi về não không đồng nhất. Biến thiên cử động quá nhanh dẫn tới rối loạn tín hiệu gửi về não, não không xử lý kịp thông tin nhận về gây nên hiện tượng choáng váng, chóng mặt, nôn nao trong người.

Tiền đình (vestibule) là gì? Tại sao tiền đình kém dễ say tàu xe:

Tai là cơ quan giúp cảm nhận âm thanh. Cấu tạo của tai gồm 3 phần chính: tai ngoài, tai giữa và tai trong. Trong tai có các thụ cảm thể đặc biệt chuyển năng lượng của âm thanh thành các xung điện để truyền về khu thính giác trong não bộ.

Cảm giác thăng bằng của cơ thể được phụ trách bởi bộ máy tiền đình nằm ở khu vực tai trong. Khi di chuyển để giữ được thăng bằng tốt, cơ thể cần dẫn các tín hiệu vị trí, tư thế gửi tới tiền đình để chuyển đổi thành thông tin dưới dạng xung điện về não phân tích. Từ đó, não gửi về các kết quả thay đổi vận động cơ phù hợp đáp ứng trạng thái thăng bằng tốt cho cơ thể.

Tiền đình kém (rối loạn tiền đình)

Tiền đình kém là tên dân giã của thuật ngữ Rối loạn tiền đình. Rối loạn tiền đình vốn dĩ chỉ các triệu chứng gây ra do chức năng tiền đình rối loạn. Lúc này khả năng phân tích, đánh giá các cử động, chuyển động của cơ thể thiếu nhạy bén, chậm chạp, sai lệch dẫn đến cơ thể có khả năng thăng bằng kém, dễ choáng vàng, hay nôn nao, hoa mắt, ù tai, đi lảo đảo.

Người có tiền đình kém vốn dĩ khả năng chịu đựng với các dao động, di chuyển đi lại đã kém, khi đi tàu xe, rất dễ gặp tình trạng say xe (do di chuyển – motion sickness).

2. Các nhóm thuốc chống say tàu xe hiện nay:

Hiện nay có 2 nhóm thuốc chính chống say tàu xe:

– Thuốc kháng histamin: Hoạt chất: cyclizine, dimenhydrinate, diphenhydramine, meclizine, promethazine, …

– Thuốc kháng cholinergic: miếng dán scopolamine.

2.1. Thuốc kháng histamin H1

Đây là các thuốc kháng histamin H1 thuộc thế hệ 1:

– Thuốc có khả năng đi qua hàng rào máu não tới gắn với các receptor tại hệ thần kinh trung ương.

– Thuốc đem lại các công dụng: Chống nôn, chống chóng mặt, an thần

– Tác dụng phụ: Gây cảm giác buồn ngủ, ngủ gật gù

– Lưu ý: Thời gian có hiệu lực ngắn, chỉ dùng giảm say xe trong thời gian ngắn

2.2. Thuốc kháng cholinergic

Cholinergic (hệ thần kinh thực vật thuộc nhóm Phó giao cảm) phụ trách dẫn truyền phản xạ thần kinh gửi về từ các tạng và mạch máu lên trung ương và trả về các kết quả đáp ứng.

Thuốc kháng cholinergic là các nhóm thuốc ức chế dẫn truyền acetylcholine và tiếp nhận thông tin dẫn truyền thần kinh trong hệ thần kinh Phó Giao cảm.

***

– Các thuốc kháng Cholinergic: Promethazin, scopolamin giúp giảm buồn nôn, giảm cảm giác chóng mặt do giảm dẫn truyền cảm giác lên hệ thần kinh trung ương.

– Thông thường Scopolamin được bào chế dưới dạng viên dán – thời gian tác dụng kéo dài 72 h (tương đương 3 ngày) – phù hợp với di chuyển xa, lâu ngày.

– Lưu ý: Không lạm dụng, không dùng quá liều.

3. Các biện pháp giảm say tàu xe khác:

– Đối với đi ô tô hoặc xe bus: Ngồi ở đầu xe – Nhằm hạn chế di chuyển dập dềnh lặp đi lặp lại.

– Đối với đi máy bay hoặc tàu hỏa: chọn vị trí ngồi ở kế bên cửa sổ.

– Nếu có thể, cố nằm xuống hoặc ngồi xuống, nhắm mắt, tập trung ngủ.

– Chỉ uống nước khi khát, không uống đồ uống có cồn, cafein, sữa, trà,…

– Không ăn quá no, chỉ ăn vừa đủ trước khi lên xe

– Thư giãn, đánh lạc hướng cơ thể bằng nghe nhạc

– Sử dụng các viên ngậm có hương vị, ví dụ: kẹo gừng, kẹo bạc hà.

Chúc các bạn, các anh chị có những chuyến hành trình vui vẻ và không còn lo về vấn đề say xe khi hiểu và biết đúng những cách tránh say tàu xe vừa rồi.

Hotline: 024.6680.8686 hoặc 094.8816.027