Đánh giá chỉ số mỡ máu, nguy cơ tim mạch bằng thang điểm SCORE 2 như thế nào

Theo Tổ chức Y tế WHO, bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Tại Việt Nam, tỷ lệ người qua đời vì bệnh tim mạch chiếm hơn 30% số ca tử vong. Bệnh tim mạch ngày càng trẻ hóa.

Hiện nay, có rất nhiều phương pháp để đánh giá chỉ số mỡ máu, bệnh tim mạch. Thang điểm SCORE 2 dùng để ước tính, phân tầng nguy cơ tim mạch từ 40-89 tuổi. Vậy, Đánh giá chỉ số mỡ máu bằng thang điểm SCORE 2 như thế nào? Cùng DSV tìm hiểu ngay nhé!

Mục lục

1. Thang SCORE là gì?
2. Các thông số đầu vào của thang SCORE 2
3. Nguyên tắc đánh giá thang SCORE 2
4. Quá trình đánh giá thông qua thang SCORE 2

1. Thang SCORE là gì?

Thang SCORE được công bố năm 2003 dựa trên nghiên cứu đoàn hệ 12 nước tại Châu Âu. Thang SCORE dùng ước tính nguy cơ tử vong tim mạch 10 năm ở người 40 – 65 tuổi. Các yếu tố nguy cơ được đưa vào gồm: tuổi, giới tính, hút thuốc lá, cholesterol toàn phần, tỷ lệ cholesterol toàn phần/ HDL cholesterol, huyết áp tâm thu.

SCORE 2 là thang điểm được cập nhật và điều chỉnh những thiếu sót từ thang điểm SCORE. Đây là phiên bản mới nhất được áp dụng theo Hướng dẫn ESC (Hội tim mạch Châu Âu) năm 2021 về phòng ngừa bệnh tim mạch trong thực hành lâm sàng.

Thang điểm SCORE 2 được dựa trên 45 nghiên cứu đoàn hệ ở 13 nước ở nhiều nhóm nguy cơ (từ thấp đến cao) với 677.684 người tham gia. Các yếu tố nguy cơ được đưa vào gồm: tuổi, giới tính, hút thuốc lá, non-HDL cholesterol, huyết áp tâm thu.

Thang điểm SCORE 2 dùng để ước lượng nguy cơ bệnh tim mạch gây tử vong và không tử vong ở người không có tiền sử bệnh tim hay đái tháo đường trước đó, ở độ tuổi 40 – 69 tuổi. Thang điểm SCORE 2 – OP tương tự như SCORE 2, nhưng được dùng cho đối tượng trên 70 tuổi.

2. Các thông số đầu vào của thang SCORE 2

Để tính toán nguy cơ tim mạch bằng thang điểm SCORE2, cần có các thông số sau:

2.1 Tuổi

Tuổi tác ảnh hưởng lớn tới hoạt động của tim mạch. Tuổi càng cao, thành tim dày lên khiến động mạch cứng hơn, quá trình bơm máu khó khăn hơn. Vì vậy, hoạt động của tim kém hiệu quả hơn, nguy cơ mắc bệnh tim mạch gia tăng theo độ tuổi.

2.2 Giới tính

Bệnh tim mạch phổ biến ở nam giới hơn nữ giới. Tuy nhiên, sau thời kỳ tiền mãn kinh, nguy cơ ở nữ giới lại cao hơn nam giới. Phụ nữ cũng gặp các triệu chứng và tiên lượng xấu hơn so với nam giới.

2.3. Tình trạng hút thuốc

Hút thuốc lá không chỉ làm tăng nguy cơ gây ung thư phổi mà còn làm tăng đáng kể nguy cơ tim mạch.

Hút thuốc làm tổng lượng cholesterol, nồng độ LDL và VLDL, Triglycerid tăng cao trong huyết thanh. Đồng thời, nồng độ HDL cũng bị giảm hơn so với người không hút thuốc lá. Chính vì vậy, các mảng bám động mạch có “điều kiện thuận lợi” để hình thành, gây nguy cơ cao xơ vữa động mạch và các bệnh liên quan.

Nghiên cứu cho thấy hút thuốc làm tăng nhịp tim, co thắt các động mạch lớn và rối loạn nhịp tim… khiến ảnh hưởng xấu đến hoạt động của tim. Việc hút thuốc cũng làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ đột quỵ ở những người đã có sẵn chứng huyết áp cao.

Ngoài ra, những người hít khói thuốc lá thụ động cũng tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và bệnh tim mạch.

2.4 Huyết áp tâm thu

Khi tăng huyết áp đặc biệt là tăng huyết áp tâm thu sẽ tăng áp lực máu lên thành mạch, ảnh hưởng hoạt động của tim. Sau thời gian dài, thành mạch có xu hướng dày lên, dẫn đến nguy cơ tim mạch, xơ vữa động mạch cao,…

2.5 Non HDL – Cholesterol

Non HDL – Cholesterol là cholesterol không phải HDL. Đây là nhóm gồm các loại Cholesterol “không tốt” cho cơ thể, điển hình là LDL – Cholesterol. Loại cholesterol này khi tăng cao trong cơ thể sẽ gây lắng đọng mỡ ở thành động mạch, gây xơ vữa. Các mảng xơ vữa dày lên sẽ làm hẹp hoặc tắc mạch máu, giảm lưu thông máu và gây nhiều biến cố tim mạch.

Công thức tính:

Non HDL – Cholesterol = Tổng lượng cholesterol – HDH Cholesterol

3. Nguyên tắc đánh giá thang SCORE 2

Thang SCORE 2 không chỉ đánh giá hàm lượng HDL Cholesterol đơn độc mà kết hợp những yếu tố có thể dẫn đến nguy cơ tim mạch cao. Vì vậy, Thang SCORE 2 giúp hỗ trợ đánh giá nguy cơ tim mạch tổng thể trong 10 năm.

Sau khi tính toán ra tỷ lệ nguy cơ tim mạch 10 năm, tỷ lệ này sẽ được phân loại nguy cơ của bệnh nhân và đặt mục tiêu LDL-C tương ứng. Mức độ nguy cơ cao hơn đồng nghĩa với mục tiêu điều trị mỡ máu (LDL-C) nghiêm ngặt hơn.

4. Quá trình đánh giá thông qua thang SCORE 2

Nhập liệu: Đưa các chỉ số của bệnh nhân (tuổi, huyết áp, hút thuốc, Total Cholesterol, HDL-C) vào công cụ tính SCORE2.
Tính toán: Công cụ sẽ đưa ra Tỷ lệ % nguy cơ mắc bệnh tim mạch trong 10 năm.
Phân loại: Dựa vào tỷ lệ % này để phân loại bệnh nhân vào nhóm nguy cơ (Thấp, Trung bình, Cao, Rất Cao).
Đặt mục tiêu: Dựa trên nhóm nguy cơ vừa phân loại, bác sĩ sẽ đặt mục tiêu giảm LDL-C nghiêm ngặt hơn (thường thông qua điều chỉnh lối sống và thuốc Statin) nhằm giảm nguy cơ tim mạch.